Trong quá trình hàn vật liệu, không ít thợ mới gặp khó khăn trong việc tạo ra các mối hàn đạt tiêu chuẩn chất lượng. Nguyên nhân chính thường là do kỹ thuật hàn chưa đủ chính xác hoặc ảnh hưởng từ các yếu tố ngoại cảnh, dẫn đến các lỗi khuyết tật trên mối hàn. Hôm nay, Nam Vượng sẽ chia sẻ cùng bạn những kỹ thuật hàn góc vuông và phân tích một số vấn đề liên quan. Qua đó, hy vọng sẽ giúp mọi người nâng cao kỹ thuật hàn góc, đảm bảo đáp ứng tốt nhất cho công việc.
Kỹ thuật hàn góc vuông là gì?
Hàn góc vuông là kỹ thuật hàn kết nối hai vật liệu không nằm trên cùng một trục thẳng. Đây là dạng hàn tạo ra mối nối có tiết diện ngang, thường có hình tam giác, giúp liên kết hai vật liệu một cách chắc chắn.
Đặc biệt, kỹ thuật hàn góc vuông thường xuất hiện ở những mối hàn giữa hai vật liệu tạo thành hình chữ T hoặc được sắp xếp sao cho chúng tạo góc 90° vuông góc với nhau. Phương pháp này giúp tạo ra sự kết nối vững chắc và bền bỉ cho các cấu trúc cần độ chính xác cao.
Đặc điểm của hàn góc vuông
Kỹ thuật hàn góc vuông yêu cầu tạo đường hàn có độ phức tạp cao, đặc biệt khi liên kết các bề mặt với nhau do sự biến đổi của các góc cạnh. Đặc điểm của hàn góc vuông là ứng suất phân phối không đồng đều, được tính toán dựa trên cả chiều dài và chiều rộng của các vật liệu cần hàn.
Bên cạnh đó, hàn góc vuông làm cho vật liệu phải chịu các loại ứng suất phức tạp như uốn và cắt. Đường hàn dễ bị tác động và nén ép, đặc biệt ở chân mối hàn – nơi tập trung nhiều ứng suất nhất. Vì vậy, khi thực hiện hàn góc, vật liệu sẽ chịu ảnh hưởng mạnh từ các lực cắt, kéo và uốn.
Dựa vào đặc điểm của vật liệu và vị trí các mối hàn, thợ hàn có thể chọn kỹ thuật và tư thế phù hợp, chẳng hạn như hàn ngang, hàn đứng, hàn trần hoặc hàn sấp. Lưu ý kỹ thuật hàn điện cùng với việc tránh tình trạng dính que hàn sẽ giúp tạo ra mối hàn chất lượng và bền vững.
Các kỹ thuật hàn góc vuông cho người mới bắt đầu
Kỹ thuật hàn góc hiện là một trong những phương pháp hàn được ứng dụng rộng rãi nhất. Từ công việc sửa chữa, xây dựng, chế tác đồ nội thất cho đến các ứng dụng trong công nghiệp, hàn góc mang lại tính linh hoạt và độ bền cao cho các kết nối. Dưới đây là một số thông tin chi tiết về kỹ thuật hàn góc vuông mà bạn có thể tham khảo để nắm vững hơn về phương pháp này.
Chọn tư thế hàn
Một trong những kỹ thuật hàn góc vuông quan trọng là chọn tư thế hàn. Kỹ thuật chọn tư thế như sau:
- Hàn bằng còn gọi là “hàn lòng máng”. Đây là tư thế mà vật hàn được đặt sao cho trục đường hàn nằm gần vị trí ngang. Trong tư thế này, hồ quang và kim loại nóng chảy được di chuyển từ trên xuống, tạo nên mối hàn vững chắc.
- Hàn ngang yêu cầu đặt hai vật hàn sao cho kim loại nóng chảy có thể điền đầy mối hàn từ trên xuống theo cả mặt phẳng ngang và mặt phẳng đứng, giúp đảm bảo độ bền cho liên kết.
- Với hàn đứng, hai vật hàn sẽ được đặt theo phương thẳng đứng, và đường hàn góc sẽ được thực hiện dọc theo trục gần đứng, phù hợp cho các mối nối cần độ ổn định cao.
- Hàn trần là tư thế mà mối hàn nằm ngang, với kim loại được di chuyển từ dưới lên. Đây là lựa chọn lý tưởng cho các mối hàn ở vị trí dưới cao và cần kỹ thuật chính xác.
Kỹ thuật hàn góc vuông
Khi đã xác định đúng vị trí cần hàn, hãy đặt hai vật liệu vuông góc với nhau để đảm bảo mối hàn góc vuông đạt độ chính xác cao. Từ đó, bạn có thể áp dụng các kỹ thuật hàn góc vuông khác nhau nhằm tạo nên mối hàn chắc chắn và thẩm mỹ. Dưới đây là một vài mẹo giúp nâng cao chất lượng mối hàn.
- Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như ke nam châm góc vuông để giữ góc 90° chuẩn xác.
- Giữ que hàn ở góc từ 30° đến 45° để hạn chế xỉ đen bám trên bề mặt đường hàn.
- Chọn dòng điện phù hợp với đường kính que hàn và độ dày của vật liệu để tạo mối hàn đạt độ sâu lý tưởng mà không gây thủng.
- Canh thời điểm đốt hồ quang hợp lý và đảm bảo que hàn chạm đúng vị trí trung tâm giữa hai vật hàn.
- Hãy nối tiếp các mối hàn một cách liền mạch, không để chúng nguội giữa chừng để tránh tình trạng liên kết không đều.
- Chọn loại máy hàn phù hợp để đảm bảo mối hàn đẹp, bền và nhất quán.
Một số lỗi phổ biến khi hàn góc vuông
Mối hàn nứt
Trong kỹ thuật hàn góc vuông, nứt mối hàn là một trong những lỗi nguy hiểm và thường gặp. Nó cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo chất lượng mối nối.
Các vị trí thường xuất hiện vết nứt gồm:
- Trên bề mặt hoặc ngay trong mối hàn, do tác động của nhiệt.
- Vết nứt có thể thay đổi tùy vào nhiệt độ của mối hàn: Nứt mối hàn nóng khi nhiệt độ trên 1000°C và nứt mối hàn lạnh khi nhiệt độ dưới 1000°C.
Nguyên nhân chính gây nứt mối hàn là sự lan truyền của vết nứt. Khi một vết nứt nhỏ không được xử lý kịp thời, nó có thể lan rộng, đe dọa đến toàn bộ cấu trúc hàn.
Để khắc phục nứt mối hàn, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Chọn vật liệu hàn phù hợp để tăng cường tính liên kết.
- Thả lỏng lực kẹp trên liên kết và tăng khả năng “lấp đầy” của vật liệu hàn.
- Duy trì nhiệt độ ổn định để giảm tốc độ nguội của mối hàn.
- Đặt các mối hàn so le để giảm lực liên kết, giúp tăng độ bền của mối nối.
Mối hàn rỗ khí
Hiện tượng rỗ khí trong mối hàn xảy ra khi khí không thoát ra kịp khỏi kim loại lỏng trong quá trình đông đặc, đặc biệt trong các mối hàn góc vuông, thay vì hàn các chi tiết dạng tròn.
Vị trí rỗ khí trong mối hàn
Rỗ khí có thể xuất hiện cả bên trong lẫn trên bề mặt mối hàn, thường tập trung tại ranh giới giữa kim loại hàn và lớp kim loại đắp. Các hạt rỗ khí phân bố rải rác làm giảm độ kín và khả năng chịu lực của mối hàn.
Nguyên nhân gây rỗ khí:
- Hàm lượng khí trong vật liệu hàn hoặc chi tiết cần hàn quá cao.
- Chiều dài hồ quang quá lớn và tốc độ hàn quá nhanh.
- Bề mặt mối hàn còn ẩm ướt hoặc chưa được xử lý sạch.
Biện pháp khắc phục rỗ khí trong mối hàn:
- Giảm tốc độ hàn và điều chỉnh chiều dài hồ quang ngắn hơn để tạo điều kiện thoát khí tốt.
- Tránh gõ xỉ ngay trong hoặc sau khi hoàn tất mối hàn để bảo vệ tính đồng nhất của mối hàn.
- Cung cấp đủ lượng khí bảo vệ trong suốt quá trình hàn và điều chỉnh khoảng cách giữa chụp khí và vật liệu hàn cho phù hợp.
- Sử dụng thuốc hàn khô và đảm bảo lượng thuốc vừa đủ để duy trì sự ổn định cho mối hàn.
Mối hàn lẫn xỉ
Hiện tượng mối hàn bị lẫn xỉ hoặc kẹt xỉ là một trong những lỗi phổ biến khi thực hiện hàn các mối hàn góc vuông.
Vị trí thường gặp của xỉ trong mối hàn
Xỉ thường xuất hiện trên bề mặt mối hàn hoặc ở các điểm tiếp xúc giữa kim loại nền và kim loại hàn, làm giảm độ dẻo dai và ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của mối hàn.
Nguyên nhân gây lẫn xỉ trong mối hàn:
- Dòng điện hàn yếu, không đủ để làm nóng chảy hoàn toàn kim loại.
- Xỉ không được làm sạch cẩn thận giữa các lớp hàn.
- Tốc độ hàn nhanh hoặc góc hàn không tối ưu, dễ dẫn đến việc xỉ không được loại bỏ đúng cách.
Cách khắc phục hiện tượng mối hàn lẫn xỉ:
- Tăng dòng điện hàn và rút ngắn chiều dài hồ quang để cải thiện độ nóng chảy của kim loại.
- Làm sạch kỹ vật liệu trước khi hàn, và luôn chú ý gõ xỉ kỹ lưỡng khi hàn nhiều lớp.
- Điều chỉnh góc và tốc độ hàn phù hợp để đảm bảo xỉ không bị kẹt trong mối hàn.
Mối hàn không ngấu
Mối hàn không ngấu là một lỗi kỹ thuật hàn góc vuông đáng chú ý trong quá trình hàn, có thể làm giảm độ bền của mối hàn và dễ dẫn đến tình trạng nứt gãy.
Nguyên nhân gây ra hiện tượng không ngấu của mối hàn:
- Chuẩn bị mép hàn không đúng cách, với góc vát quá nhỏ, khiến kim loại không tiếp xúc được đầy đủ.
- Dòng điện hàn chưa đủ mạnh trong khi tốc độ hàn lại quá nhanh.
- Điều chỉnh điện cực và tốc độ hàn chưa hợp lý.
- Chiều dài hồ quang không chuẩn xác, đặc biệt khi quá lớn, khiến mối hàn thiếu độ ngấu.
Cách khắc phục mối hàn không ngấu:
- Đảm bảo làm sạch liên kết trước khi hàn và tăng độ vát của mép hàn để có độ tiếp xúc tốt hơn.
- Tăng dòng điện hàn và giảm tốc độ hàn để đảm bảo độ nóng chảy và ngấu sâu của kim loại.
Trên đây là các kỹ thuật hàn góc vuông mà người mới bắt đầu nên biết. Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ biết cách hàn góc vuông để nâng cao chất lượng mối hàn và hiệu suất công việc.