Phương Pháp Kiểm Tra Mối Hàn An Toàn, Hiệu Quả

Kiểm tra chất lượng mối hàn là bước quan trọng giúp đảm bảo tính an toàn, độ bền và hiệu suất của các sản phẩm hàn trong quá trình sử dụng. Dưới đây là các phương pháp kiểm tra mối hàn phổ biến, được chia thành hai nhóm chính: kiểm tra phá hủy và kiểm tra không phá hủy.

Tại sao cần phải kiểm tra chất lượng mối hàn?

Kiểm tra chất lượng mối hàn là bước quan trọng nhằm đảm bảo các công trình và sản phẩm hàn đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật, độ bền và an toàn khi sử dụng. Dưới đây là các lý do cụ thể:

• Đảm bảo độ bền và an toàn: Mối hàn đóng vai trò liên kết các bộ phận với nhau. Nếu mối hàn không đạt chất lượng, có thể gây ra hiện tượng nứt, gãy hoặc hư hỏng, dẫn đến nguy hiểm trong quá trình vận hành, đặc biệt là với các kết cấu chịu lực cao như cầu, tòa nhà, thiết bị áp lực.
• Tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật: Các ngành công nghiệp như xây dựng, đóng tàu, cơ khí, và năng lượng thường yêu cầu các mối hàn phải tuân thủ những tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng. Việc kiểm tra giúp xác nhận rằng mối hàn đã đạt yêu cầu theo các tiêu chuẩn như ISO, AWS hoặc ASME.
• Phát hiện và khắc phục lỗi sớm: Quá trình kiểm tra giúp phát hiện sớm các khuyết tật như rỗ khí, nứt, không ngấu hoặc sai lệch kích thước. Việc khắc phục sớm những lỗi này sẽ giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa và tránh được những rủi ro trong tương lai.
• Tăng tuổi thọ công trình và thiết bị: Mối hàn chất lượng cao giúp tăng độ bền và khả năng chịu tải của kết cấu, từ đó kéo dài tuổi thọ của công trình hoặc thiết bị, giảm thiểu nguy cơ hỏng hóc và chi phí bảo trì.
• Đáp ứng yêu cầu khách hàng: Đối với các nhà sản xuất, kiểm tra chất lượng mối hàn giúp đáp ứng yêu cầu và sự hài lòng của khách hàng. Điều này góp phần nâng cao uy tín và xây dựng thương hiệu trên thị trường.

Bảo vệ môi trường và con người: Một số công trình đặc biệt như bình chứa hóa chất, đường ống dẫn dầu khí hoặc kết cấu trong nhà máy điện nếu gặp sự cố do mối hàn kém chất lượng có thể gây thảm họa môi trường hoặc thiệt hại nghiêm trọng về con người.

Các phương pháp kiểm tra chất lượng mối hàn

Kiểm tra bằng chụp phim

Kiểm tra bằng phương pháp chụp phim hay còn gọi là chụp phóng xạ, chụp X-Ray) là phương pháp không phá hủy(NDT) sử dụng tia X hoặc tia Gamma là sóng điện tử có bước sóng rất ngắn, tần số dao động và năng lượng rất cao có thể đi xuyên qua toàn bộ chiều dày của mẫu vật cần kiểm tra. Một phần tia bức xạ bị hấp thụ, một phần sẽ đi qua mẫu kiểm tra, lượng hấp thụ và lượng đi qua được xác định theo chiều dày của mẫu vật. Khi có khuyết tật bên trong vật liệu, chiều dày hấp thụ bức xạ sẽ giảm, điều này tạo phần khác biệt trong hấp thụ, được ghi lại trên phim ở hình dạng gọi là bức xạ. Qua chụp sẽ giúp chúng ta phát hiện các khuyết tật bên trong vật một cách chính xác.

Kiểm tra mối hàn bằng phương pháp siêu âm

Phương pháp siêu âm là sử dụng chùm sóng âm chiếu vào vật liệu cần kiểm tra. Chùm siêu âm đi qua môi trường đồng nhất theo hướng thẳng cho đến khi gặp biên âm thanh, tại biên âm thanh một phần âm thanh bị phản xạ trở lại. Cũng như vậy khi chùm siêu âm gặp chỗ không đồng nhất ( khuyết tật hàn) nó sẽ xảy ra hiện tượng phản xạ, thấm thấu ( xuyên qua) và sự biến đổi sóng. Đo đạc âm thanh thu lại sau khi truyền sẽ biết được các khuyết tật hàn trong vật đó.

Phương pháp sử dụng hóa chất thẩm thấu chất lỏng (PT)

Kiểm tra mối hàn bằng thẩm thấu chất lỏng – Penetrant test (PT) là một trong các phương pháp kiểm tra chất lượng mối hàn không phá hủy (NDT) sử dụng các chất lỏng có tính thẩm thấu cao. Khi phun một lớp chất lỏng kiểm tra bề mặt mối hàn, do lực mao dẫn của chất lỏng với thành rắn, chất lỏng kiểm tra sẽ thâm nhập vào các vùng khuyết tật trên bề mặt, sau khi loại bỏ phần chất lỏng dư và phun chất hiển thị màu lên mối hàn thì các vùng khuyết tật trên bề mặt mối hàn sẽ hiện ra.

Kiểm tra mối hàn bằng mắt thường

Đây là một các phương pháp kiểm tra chất lượng mối hàn đòi hỏi người thợ hàn phải có kinh nghiệm và làm việc lâu năm trong nghề, có khả năng nhận biết chất lượng mối hàn bằng mắt thường.

Kiểm tra bằng mẫu vật

Sử dụng các mẫu đã được chế tạo sẵn theo các tiêu chuẩn để ước vào các mối hàn cần kiểm tra. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có thể kiểm tra được chiều rộng và chiều cao của mối hàn

Kết luận

Việc kiểm tra chất lượng mối hàn đóng vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo an toàn và độ bền của sản phẩm. Tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của từng ngành công nghiệp mà các phương pháp kiểm tra mối hàn có thể được áp dụng riêng lẻ hoặc kết hợp để đạt hiệu quả tốt nhất. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn kiểm tra cũng là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm và nâng cao uy tín doanh nghiệp.