Mối hàn bị rỗ​ khí là do đâu? Cách khắc phục hiệu quả nhất

Mối hàn bị rỗ là lỗi thường gặp trong quá trình hàn. Mối hàn bị rỗ không chỉ ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ mà còn tác động trực tiếp tới chất lượng dự án, công trình. Hãy xem ngay bài viết này của Nam Vượng để biết nguyên nhân mối hàn bị rỗ và cách khắc phục nhanh chóng nhất.

Mối hàn bị rỗ​ khí là gì?

Hiện tượng mối hàn bị rỗ, còn gọi là lỗ hơi hoặc rỗ hơi (Blow hole). Đây là tình trạng khí bị giữ lại trong vũng hàn trong quá trình hàn. Các loại khí thường gặp nhất gây ra hiện tượng này là nitơ hoặc hydro. Khi kim loại nóng chảy để tạo thành vũng hàn, quá trình kết tinh diễn ra mà khí không kịp thoát ra, dẫn đến việc hình thành các lỗ rỗ trên mối hàn.

Sự xuất hiện của lỗ khí ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng mối hàn. Từ đó làm giảm khả năng chịu lực, tiết diện chịu tải và độ kín của mối hàn, từ đó ảnh hưởng đến độ bền và tính thẩm mỹ của sản phẩm.

Rỗ khí có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau, từ bề mặt bên ngoài, bên trong mối hàn, đến khu vực giữa kim loại cơ bản và kim loại đắp. Những lỗ rỗ này có thể xuất hiện rải rác, tập trung theo cụm, hoặc phân bố đều.

Theo kinh nghiệm từ các thợ hàn, rỗ khí thường có xu hướng tập trung thành chuỗi hoặc nhóm dọc theo trục mối hàn. Đây là khu vực mà kim loại kết tinh và đông đặc sau cùng, nên khả năng giữ lại khí trong quá trình đông đặc là cao nhất.

Mối hàn bị rỗ​ khí là do đâu? 

Không đủ hoặc không có khí hàn

Trong lĩnh vực hàn, khí bảo vệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và độ hoàn thiện của mối hàn. Nếu lượng khí bảo vệ không đủ hoặc không được cung cấp, mối hàn có nguy cơ bị cháy đen, ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và chất lượng.

Khi gặp tình trạng mối hàn bị rỗ khí, việc đầu tiên cần làm là kiểm tra nguồn cung cấp khí bảo vệ. Hãy đảm bảo khí vẫn còn trong bình và điều chỉnh lưu lượng khí sao cho phù hợp. Lượng khí quá nhiều sẽ gây lãng phí, trong khi lượng khí quá ít sẽ không đủ để bảo vệ mối hàn. Nếu phát hiện bình khí đã hết, cần thay bình mới; nếu khí vẫn còn, hãy kiểm tra đường ống dẫn khí để đảm bảo khí được cung cấp ổn định.

Để kiểm tra khí có thoát ra hay không, bạn có thể đưa cò súng hàn gần bàn tay và bấm cò. Nếu cảm nhận được luồng khí mát thoát ra, nghĩa là khí vẫn hoạt động bình thường. Cách kiểm tra này hiệu quả hơn so với việc chỉ dựa vào đồng hồ đo khí, bởi trong một số trường hợp, bi trên đồng hồ vẫn di chuyển nhưng khí có thể bị tắc nghẽn trong ống dẫn và không thoát ra khỏi cò súng. Do đó, việc kiểm tra cẩn thận và kỹ lưỡng là rất cần thiết.

Tình trạng này thường gặp ở các loại máy hàn sử dụng khí bảo vệ như hàn CO2 hoặc hàn TIG. Vì vậy, người vận hành cần chú ý kiểm tra định kỳ để tránh ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.

Kìm hàn bị tù

Hiện tượng mối hàn bị rỗ khí hoặc xuất hiện vết đen dạng kim châm là vấn đề khá phổ biến, đặc biệt đối với những người thợ hàn mới sử dụng máy hàn TIG. Nguyên nhân chính thường xuất phát từ việc đầu kìm hàn TIG bị mòn hoặc tù, khiến nhiệt lượng không thể tập trung hiệu quả vào một điểm cố định.

Để tránh tình trạng này, trước khi bắt đầu quá trình hàn, cần kiểm tra và đảm bảo đầu kìm hàn đã được mài nhọn. Việc này không chỉ giúp tạo mối hàn đẹp mà còn nâng cao chất lượng mối hàn. Ngoài ra, đầu kìm hàn nên được điều chỉnh nhô ra khỏi súng hàn một khoảng từ 3 đến 5mm để đảm bảo dòng hồ quang ổn định và hiệu quả tối ưu trong quá trình làm việc.

Kẹp mass sai vị trí

Tình trạng này thường xuất phát từ việc kẹp mass không được đặt đúng vị trí trên vật hàn. Khi bề mặt vật hàn bị bẩn, gỉ sét, hoặc kẹp mass được gắn trên lớp sơn, khả năng tiếp mass sẽ bị giảm, dẫn đến mối hàn không ngấu và chất lượng không đạt yêu cầu.

Do đó, bước tiếp mass cần được chú ý cẩn thận. Hãy đảm bảo kẹp mass được đặt ở vị trí tối ưu, thuận lợi nhất để dòng điện truyền dẫn tốt. Đồng thời, cần làm sạch bề mặt vật hàn trước khi bắt đầu hàn để đảm bảo sự tiếp xúc hiệu quả, nâng cao chất lượng mối hàn và giảm thiểu lỗi phát sinh.

Bánh xe tải dây lắp sai vị trí

Hiện tượng này thường gặp ở máy hàn MIG.

Một nguyên nhân phổ biến khiến mối hàn bị rỗ là bánh xe tải dây không phù hợp với cuộn dây. Khi sử dụng cuộn dây 0,8mm, cần lắp bánh xe tải dây có rãnh 0,8mm, trên bánh xe sẽ có ký hiệu V0.8, bạn nên đặt mặt này vào trong và vặn chặt khóa trục. Tương tự, khi sử dụng cuộn dây 1.0mm, cần lắp bánh xe tải dây có rãnh V1.0 vào trong.

Bép hàn sau một thời gian sử dụng cũng có thể bị mài mòn và tạo lỗ, khiến nó không thể giữ chặt đầu dây hàn, gây ra tình trạng quơ quào khi hàn, dẫn đến mối hàn không ngấu và bị rỗ. Vì vậy, cần kiểm tra chi tiết này thường xuyên và thay thế bep hàn khi cần thiết để đảm bảo chất lượng mối hàn luôn đạt tiêu chuẩn.

Máy hàn bị yếu tụ

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến mối hàn bị rỗ là do máy hàn sau một thời gian sử dụng có thể gặp phải tình trạng tụ điện yếu.

Để khắc phục vấn đề này, bạn cần thay tụ mới để đảm bảo hiệu suất làm việc. Tụ điện có nhiều loại khác nhau, từ mạnh đến yếu, và mỗi loại phù hợp với từng loại máy cụ thể. Vì vậy, việc lựa chọn tụ thay thế là rất quan trọng. Để đảm bảo chất lượng, bạn nên mang máy đến các cơ sở uy tín hoặc yêu cầu bảo hành tại đơn vị cung cấp máy mà bạn đã mua trước đó.

Kỹ thuật hàn chưa chuẩn xác

Kỹ thuật hàn không đạt yêu cầu có thể xuất phát từ nhiều yếu tố, như cách hàn, thao tác hàn, phương pháp xử lý vật hàn chưa đúng, hoặc việc điều chỉnh máy hàn không chính xác… thậm chí là sự kết hợp của tất cả các yếu tố này.

Mỗi loại máy hàn, bao gồm hàn que, hàn TIG hay hàn MIG, đều có những quy trình và mẹo sử dụng đặc thù. Vì vậy, để tạo ra mối hàn đẹp, đều và chắc chắn, người thợ hàn cần phải có thời gian rèn luyện, thực hành và không ngừng nâng cao tay nghề.

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng mối hàn bị cháy, rỗ hoặc không đạt chất lượng:

• Dòng hàn quá yếu hoặc quá cao.
• Vật hàn chưa được làm sạch, còn dính gỉ sét, dầu mỡ, hoặc ẩm ướt.
• Tư thế hàn không chuẩn.
• Hàm lượng carbon trong kim loại cơ bản, vật liệu hàn hoặc điện cực quá cao.
• Và còn nhiều nguyên nhân khác mà người thợ cần lưu ý để đảm bảo chất lượng mối hàn.

Lưu ý khi hàn để tránh tình trạng rỗ khí

Để tránh tình trạng rỗ khí trong mối hàn, bạn cần lưu ý một số yếu tố quan trọng sau:

• Chọn khí bảo vệ phù hợp: Đảm bảo sử dụng khí bảo vệ đúng loại và đủ lượng. Nếu khí bảo vệ không ổn định hoặc không đủ, sẽ dẫn đến việc không thể loại bỏ hoàn toàn các khí không mong muốn trong vũng hàn, gây ra hiện tượng rỗ khí.
• Vệ sinh bề mặt vật hàn: Trước khi hàn, vật hàn phải được làm sạch hoàn toàn, không có gỉ sét, dầu mỡ hoặc bất kỳ tạp chất nào. Các chất bẩn trên bề mặt vật liệu có thể gây ra sự hình thành khí trong quá trình hàn, dẫn đến rỗ khí.
• Điều chỉnh dòng hàn: Dòng hàn quá yếu hoặc quá mạnh đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng mối hàn. Dòng hàn quá yếu có thể khiến khí không thoát kịp ra ngoài, trong khi dòng hàn quá mạnh có thể làm vũng hàn quá lớn, gây ra sự hình thành khí.
• Giữ khoảng cách giữa vòi hàn và vật hàn: Khoảng cách quá gần hoặc quá xa giữa vòi hàn và vật hàn có thể làm gián đoạn sự ổn định của khí bảo vệ, dẫn đến mối hàn bị rỗ khí. Hãy đảm bảo khoảng cách này luôn ổn định trong suốt quá trình hàn.
• Kiểm tra và thay thế phụ kiện định kỳ: Các phụ kiện như đầu hàn, vòi phun khí, và kẹp mass cần được kiểm tra và bảo dưỡng thường xuyên. Bất kỳ hư hỏng nào trên các bộ phận này cũng có thể gây ra tình trạng khí không được bảo vệ tốt, dẫn đến hiện tượng rỗ khí.
• Kiểm soát nhiệt độ mối hàn: Quá trình hàn cần phải kiểm soát nhiệt độ tốt để tránh tạo ra các vết nứt, lỗ khí do nhiệt độ thay đổi đột ngột, đặc biệt là khi vật liệu hàn có tính hút khí cao.

Bài viết trên đây đã giúp bạn giải đáp về nguyên nhân mối hàn bị rỗ khí và hướng dẫn cách khắc phục hiệu quả và nhanh chóng. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn tạo ra những mối hàn chất lượng, bền vững và đạt tiêu chuẩn.