Tìm hiểu các loại đinh tán phổ biến trong ngành cơ khí hiện nay

Đinh tán là một trong những chi tiết cơ khí quan trọng trong lĩnh vực gia công kim loại và lắp ráp công nghiệp. Hiện nay, trên thị trường tồn tại nhiều loại đinh tán khác nhau, mỗi loại phù hợp với từng yêu cầu kỹ thuật và đặc điểm vật liệu riêng. Việc lựa chọn đúng loại đinh tán không chỉ đảm bảo chất lượng mối nối mà còn tối ưu hiệu suất và chi phí sản xuất. Cùng Nam Vượng khám phá đầy đủ về các loại đinh tán trong bài viết bên dưới đây.

Đinh tán là gì?

Đinh tán là một chi tiết cơ khí dùng để liên kết cố định hai hoặc nhiều bộ phận lại với nhau bằng cách xuyên qua các lỗ đã được khoan sẵn, sau đó đầu còn lại của đinh tán sẽ được tạo hình (thường là dập hoặc ép) để giữ chặt các chi tiết.

Khác với bu lông hoặc ốc vít có thể tháo rời, mối nối bằng đinh tán thường là dạng liên kết vĩnh viễn – tức sau khi thi công không thể tháo ra mà không làm hỏng đinh hoặc chi tiết liên kết. Đinh tán được sử dụng rộng rãi trong các ngành như chế tạo máy, xây dựng, đóng tàu, sản xuất ô tô, và đặc biệt là trong ngành hàng không.

Các loại đinh tán phổ biến hiện nay

Đinh tán rắn (Solid Rivet)

Đinh tán rắn được chế tạo từ một khối kim loại nguyên khối, gồm phần đầu và thân chắc chắn. Khi lắp đặt, người thi công sẽ làm dẹt đầu còn lại để tạo mối ghép vĩnh viễn. Loại đinh này thường được sử dụng trong các công trình chịu lực lớn như cầu đường, tàu biển và ngành hàng không.

Đinh tán mù (Blind Rivet / Pop Rivet)

Đinh tán mù là giải pháp lý tưởng khi chỉ có thể tiếp cận từ một phía của chi tiết cần ghép. Loại đinh này gồm một thân rỗng và một lõi kéo, khi dùng súng bắn đinh sẽ khiến thân đinh nở ra, cố định hai bề mặt lại với nhau. 

Chính vì lý do trên mà đinh tán mù rất phổ biến trong ngành chế tạo tôn, sửa chữa thiết bị và sản xuất hàng tiêu dùng.

Đinh tán hình ống (Tubular Rivet)

Đinh tán hình ống có cấu tạo gồm phần đầu đặc và phần thân rỗng. Khi lắp, người ta dùng lực ép để làm dẹp phần đầu còn lại, tạo thành liên kết ổn định. Loại đinh này phù hợp với vật liệu nhẹ như da, vải hoặc nhựa, và thường xuất hiện trong ngành giày dép, túi xách, và đồ gia dụng.

Đinh tán bán rỗng (Semi-tubular Rivet)

Đinh tán bán rỗng là một trong các loại đinh tán phổ biến hiện nay. Loại đinh tán này có phần thân chỉ rỗng một phần, giúp giảm lực cần thiết khi lắp đặt. Với khả năng chịu tải trung bình và hiệu quả về chi phí, loại đinh này thường được dùng trong sản phẩm gia dụng, nội thất và đồ điện tử.

Đinh tán chẻ đôi (Split Rivet)

Đinh tán chẻ đôi có phần thân được chia làm hai nhánh, khi lắp sẽ tự tách ra và bám chặt vào vật liệu. Loại đinh này rất dễ sử dụng, không cần khoan lỗ sẵn, và thường dùng để nối các vật liệu mềm như da, gỗ mỏng hoặc vải.

Đinh tán chìm (Flush Rivet)

Đinh tán chìm có đầu được vát nghiêng để khi lắp xong sẽ nằm phẳng so với bề mặt vật liệu. Thiết kế này giúp giảm lực cản không khí và tạo bề mặt nhẵn, rất phù hợp trong ngành hàng không, ô tô và các sản phẩm yêu cầu tính thẩm mỹ cao.

Đinh tán đầu phẳng (Flat Head Rivet)

Các loại đinh tán đầu phẳng có phần đầu rộng và bằng, giúp phân bổ đều lực lên bề mặt ghép. Loại đinh này thường được dùng trong chế tạo khung máy, kết cấu kim loại, và các ứng dụng kỹ thuật cần liên kết chắc chắn.

Đinh tán tự đâm thủng (Self-Piercing Rivet)

Đinh tán tự đâm thủng có khả năng xuyên thủng lớp vật liệu đầu tiên và chỉ tạo biến dạng trên lớp dưới mà không cần khoan trước. Phương pháp này giúp tiết kiệm thời gian lắp ráp và rất được ưa chuộng trong ngành công nghiệp ô tô.

Đinh tán khóa ma sát (Friction-Lock Rivet)

Đinh tán khóa ma sát hoạt động dựa trên nguyên lý ma sát giữa thân và lõi đinh, tạo ra liên kết chắc chắn mà không bị lỏng do rung động. Loại đinh này thường được dùng trong các kết cấu yêu cầu độ bền cao và ổn định lâu dài.

Đinh tán Cherry (Cherry Rivet)

Đinh tán Cherry là một biến thể cải tiến của đinh tán khóa ma sát, có thiết kế lõi xoắn và vòng khóa tăng khả năng cố định. Với chất liệu cao cấp như nhôm, titan hoặc thép không gỉ, loại đinh này thường xuất hiện trong lĩnh vực hàng không, quốc phòng và chế tạo máy chính xác.

Đinh tán đầu bấm (Snap Head Rivet)

Đinh tán đầu bấm có phần đầu hình bán cầu, cho phép phân bố lực đều trên bề mặt vật liệu. Đặc điểm này giúp loại đinh này trở thành lựa chọn phổ biến trong ngành xây dựng, sản xuất nội thất và chế tạo máy móc dân dụng.

Đinh tán đầu nấm (Mushroom Head Rivet)

Đinh tán đầu nấm được thiết kế với phần đầu lớn, giúp tăng diện tích tiếp xúc và chịu lực tốt hơn. Loại đinh này phù hợp với những vị trí cần liên kết bền vững và dễ nhận biết, như khung thép, cửa sổ hoặc thiết bị công nghiệp.

Đinh tán rãnh (Grooved Rivet)

Đinh tán rãnh có các rãnh chạy dọc thân, giúp tăng độ bám khi ghép với vật liệu mềm như gỗ hoặc nhựa. Nhờ khả năng giữ chắc và dễ lắp đặt, loại đinh này thường được dùng trong ngành nội thất, đóng gói và chế tạo vật trưng bày.

Cách chọn loại đinh tán phù hợp cho từng ứng dụng

Việc lựa chọn đúng loại đinh tán không chỉ đảm bảo độ bền cho mối ghép mà còn giúp tối ưu hiệu quả thi công và chi phí sản xuất. Để chọn đinh tán phù hợp, bạn nên cân nhắc các yếu tố sau:

Chất liệu của vật cần ghép

Chất liệu ảnh hưởng trực tiếp đến loại đinh tán nên sử dụng như sau:

• Vật liệu mềm như da, nhựa, gỗ: Nên dùng đinh tán rãnh, đinh tán chẻ đôi, hoặc đinh tán bán rỗng.
• Vật liệu cứng như thép, nhôm, inox: Thích hợp với đinh tán rắn, đinh tán mù, hoặc đinh tán tự đâm thủng.

Khả năng tiếp cận mặt sau

Nếu chỉ có thể thao tác từ một phía (mặt trước), bạn nên chọn:

• Đinh tán mù (Blind rivet)
• Đinh tán tự đâm thủng (Self-piercing rivet)

Trường hợp có thể tiếp cận cả hai mặt, các loại như đinh tán rắn, đinh tán bán rỗng sẽ là lựa chọn hiệu quả hơn.

Yêu cầu về độ chịu lực

Về độ chịu lực của đinh tán, bạn hãy căn cứ như sau:

• Kết cấu chịu lực cao (hàng không, cơ khí nặng, cầu đường): Nên dùng đinh tán rắn, đinh tán Cherry, hoặc đinh tán khóa ma sát.
• Kết cấu vừa và nhẹ (đồ nội thất, hộp thiết bị): Có thể chọn đinh tán bán rỗng, đinh tán đầu phẳng hoặc đinh tán đầu nấm.

Tính thẩm mỹ và bề mặt hoàn thiện

Nếu yêu cầu bề mặt mịn, không lộ đầu đinh tán, hãy ưu tiên dùng đinh tán chìm (flush rivet). Ngược lại, nếu không yêu cầu cao về thẩm mỹ, bạn có thể dùng đinh tán đầu phẳng, đinh tán đầu nấm hoặc snap head rivet.

Dụng cụ và điều kiện thi công

Nếu bạn có sẵn máy bắn đinh, súng rút đinh thì có thể dùng đinh tán mù. Tuy nhiên, nếu chỉ có dụng cụ cơ bản, bạn nên chọn đinh tán bán rỗng, chẻ đôi, hoặc đinh tán đầu bấm.

Mỗi loại đinh tán đều mang những đặc điểm riêng, phù hợp với từng vật liệu, điều kiện làm việc và yêu cầu kỹ thuật cụ thể. Hiểu rõ các loại đinh tán chính là nền tảng để đưa ra giải pháp liên kết cơ khí tối ưu, an toàn và chuyên nghiệp cho mọi ứng dụng trong thực tế.

Nếu có nhu cầu mua đinh tán chất lượng, giá tốt, liên hệ ngay với Nam Vượng để được tư vấn nhanh nhất.